Diş teli, diş yamukluklarının ve iskeletsel sorunların düzeltilmesinde kullanılan tedavi şekline halk arasında verilen isimdir. Kendi içinde pek çok farklı tedavi yöntemini ve aracın barındırsa da diş teli tedavisi denince dişlerin üzerine yapıştırılan ve diş hareketini sağlayan aparatlar akla gelir. Diş telleri genelde sabittir. Bunlar, dişlerin üzerine yapıştırılan ve braket denen parçalar ve bu braketlerin içinden geçen ve tüm dişleri birbirine bağlayan bir ark telinden oluşur.
Diş telleri, telin elastik deformasyonundan faydalanarak dişlere kuvvet uygular ve diş hareketini sağlar. Diş teli tedavisi genellikle 18-24 ay arasında sürer ve genellikle 3-5 haftada bir kontrolleri yapılır. Diş tellerinin avantajı, dişlerin yapısını bozmadan ve geri dönülmez işlemler uygulanmadan diş yapısının düzeltilmesidir. Diş telleri ile sadece dişler düzeltilmez, aynı zamanda iskeletsel bozukluklar da düzeltilebilir. Bu düzeltme genellikle ağız dışından takılan aygıtlarla ya da fonksiyonel aygıt denen ve takılıp çıkartılabilen damaklıklarla yapılır. Sık görülen iskeletsel bozukluklardan birisi alt çenenin geride olmasıdır. Bu bozukluk 11-12 yaşlar civarında fonksiyonel aygıtlarla ve devamında diş telleri ile düzeltilir. Sadece dişsel bozukluklar ise her yaşta tedavi edilebilir. Ortodontik tedavinin tek şartı, dişlerin ve dişleri taşıyan çene kemiğinin sağlıklı olmasıdır.
Diş yamuklukları diş telleri kullanılmadan da düzeltilebilir. Diş tellerinin yaygın olmadığı ve pahalı olduğu zamanlarda çoğu zaman kaplamalar ve dolgular ile düzeltilmeye çalışılmaktaydı.
Bu yöntemlerin dezavantajları, doğal dişlerin geri dönülemez biçimde kesilmesi ve doğal diş-kök konturunun bozulmasıdır. Diş telleri dişleri olması gereken yere götürebildiği için, çok daha doğal bir tedavi sağlar. Kişiye protetik veya restoratif bir tedavi yapılması gerekse bile, öncesinde diş teli uygulanarak, daha başarılı protezlerin ve lamina restorasyonlarının yapılması sağlanabilir. Buna preprotetik ortodonti denir. Dişler istenen yerlere götürüldükten sonra yapılan protez ve kaplamalar çok daha sağlıklı olacaktır. Diş tellerinin önemli olduğu bir başka alan da implant hazırlığıdır. Çakma diş ya da vidalı diş olarak da bilinen diş implantının yapılmasından önce tellerle diş kökleri ve boşluklar ayarlanarak, hem implantların konacağı boşluklar uygun biçimde ayarlanır, hem de köklerinin açıları ayarlanarak konulan vidaların sağlam diş köklerine değmesi önlenir.
Diş teli denince genelde anlaşılan şey, dişlerin üzerine yapışan ve içinden tel geçen aygıtlar anlaşılır. Genel olarak bu doğruysa da günümüzde pek çok farklı seçenek de bulunmaktadır.
Çocukluk çağında, süt dişlerinin henüz değişmediği yaşta yapılan tedavilerde genel olarak müteharrik aparey denen hareketli aygıtlar kullanılır. Bu aygıtlar genellikle çene darlığı ya da alt çenenin geride olması gibi iskeletsel sorunların düzeltilmesinde kullanılsa da genel olarak diş teli ya da damaklık olarak isimlendirilirler.
Diş teli olarak isimlendirilen ve genelde erişkinlerde kullanılan aygıtlardan birisi de lingual ortodontidir (İçten takılan diş teli). Bu aygıtlar kişiden alınan diş kalıpları kullanılarak kişiye özel diş telleri üretilir ve indirekt olarak yapıştırılır. Üretilen braketler kişiye özeldir ve diş hareketi için gerekli olan hareket değerleri brakete aktarılmıştır. Bu teller dişlerin iç tarafında yapıştırılır ve hiç bir şekilde görülmezler. Aylık randevularla tel değişimleri yapılır ve diş hareketleri gözlenir.
Bir başka teknik de şeffaf plaklarla dişleri düzeltmektir. Bu invisalign olarak adlandırılır. Bu yöntemde diş kalıpları alınır ve istenen diş hareketlerine uygun biçimde dişlikler yapılır.
Bunlar çok ince ve şeffaf yapıdadır ve kullanımını farkedilmez. Bu plaklar dişlerin yamukluğuna göre farklı sayılarda yapılır ve günde 12-16 saat civarında kullanılır. Her bir şeffaf plak, dişleri bir miktar hareket ettirir. Buna damaklık tedavisi de denir.
Diş teli tedavisinin başlangıcında bazı zorluklar olabilir. Dişlerin üzerine yapıştırılan braketlere ve diş tellerine alışılması bir kaç gün sürebilir. Bu süre içinde yanaklarda küçük yaralar, dişlerde ağrı, diş etlerinde küçük şişmeler görülebilir.
Bunların hepsi zamanla azalacaktır. Tel tedavisi sırasında dişlerde de sararmalar görülebilir. Bunlar fırçalama zorluklarından kaynaklanan eklentilerdir ve basit bir diş temizliği ile kaybolurlar. Diş teli tedavisi sonunda güzel gülümsememiz, verdiğimiz emeğe fazlasıyla değecektir. Ankara Diş Teli tedavisi Uzm. Dt. Zeynep Karakoç tarafından yapılmaktadır.